medNutrition // της Ήβης Παπαϊωάννου
«Εάν τρώτε λιγότερες θερμίδες από αυτές που καίτε τότε θα χάσετε βάρος» λέει ο κλασσικότερος κανόνας απώλειας κιλών ο οποίος ονομάζεται ζυγαριά της ενέργειας. Όμως από την θεωρία στην πράξη τα πράγματα διαφοροποιούνται, και αυτό θα το έχετε σίγουρα αντιληφθεί όταν παρά τις εξαντλητικές δίαιτες ο δείκτης της ζυγαριάς δεν λέει να κατέβει. Μήπως τελικά η δίαιτα και η άσκηση από μόνες τους δεν είναι αρκετές για να χάσετε τα περιττά κιλά;
Το σώμα κλειδώνει τα κιλά του
Τον παραπάνω ισχυρισμό διατύπωσαν σε πρόσφατη μελέτη τους Αμερικανοί επιστήμονες, οι οποίοι τονίζουν πως μόλις ένας άνθρωπος αποκτήσει βάρος πέραν του φυσιολογικού τότε το σώμα του «σφραγίζεται» στα κιλά αυτά. Τη σφραγίδα αυτή βάζουν τα κύτταρα του λίπους (λιποκύτταρα) τα οποία είναι πολύ περισσότερα από αποθήκες ενέργειας.
Τα λιποκύτταρα μας «σαμποτάρουν»
Μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1990 πιστεύαμε πως ο μοναδικός ρόλος που έχουν τα κύτταρα του λίπους είναι να φυλάσσουν την επιπλέον ενέργεια που μας δίνουν οι τροφές. Σήμερα όμως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε πως πρόκειται για εξαιρετικά δραστήρια κύτταρα τα οποία στέλνουν δεκάδες σήματα προς διάφορα σημεία του σώματος Η μεταφορά των μηνυμάτων αυτών πραγματοποιείται μέσω ουσιών που είναι γνωστές ως ορμόνες.
Οι ορμόνες που εκκρίνονται από το αποθηκευμένο λίπος μάχονται συνεχώς για να διατηρήσουν το σωματικό βάρος στα υψηλότερα επίπεδά του. Πρόκειται για έναν μηχανισμό άμυνας που έχει αναπτύξει ο ίδιος σας ο οργανισμός. Στην ουσία αυτός συμπεριφέρεται ακριβώς όπως θα κάνατε και εσείς εάν βρισκόσασταν στην έρημο μόνο με ένα μπουκάλι νερό. Σίγουρα θα προσπαθούσατε να το καταναλώσετε σταδιακά και θα ψάχνατε εναγωνίως για μία όαση νερού. Έτσι ακόμη και εάν εσείς βάλετε τα δυνατά σας για να χάσετε κιλά, οι ορμόνες «αυτοσυντήρησης» λένε στον οργανισμό να μην χρησιμοποιεί πολλή ενέργεια, να τρώει περισσότερο και να αποθηκεύει περισσότερο λίπος.
Μία τέτοια ορμόνη είναι και η λεπτίνη, η ορμόνη που θέλει να μας κάνει λεπτούς! Η λεπτίνη ρυθμίζει την ζυγαριά τη ενέργειας και πιο συγκεκριμένα ελέγχει την όρεξη και την καύση του λίπους. Όμως σε όσους έχουν αρκετά επιπλέον κιλά, άρα και κύτταρα λίπους, η ορμόνη αυτή απορρυθμίζεται για να «αυτοσυντηρηθεί» το σώμα. Για το λόγο αυτό χάνονται όλα της τα οφέλη και για παράδειγμα πεινάμε περισσότερο.
Σύμφωνα με την ίδια ομάδα επιστημόνων ένας άνθρωπος που έχει υπάρξει παχύσαρκος θα μάχεται πάντα με τους μηχανισμούς «αυτοσυντήρησης» των λιποκυττάρων. Εκτός φυσικά εάν κανείς επέμβει στην ουσία του φαινομένου καταφέρνοντας να ελέγξει τα απορρυθμισμένα σήματα, για παράδειγμα την λεπτίνη, που στέλνει το λίπος.
Το συμπέρασμα
Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής παραμένουν προπύργιο κάθε προσπάθειας για απώλεια βάρους. Οι ισορροπημένες διατροφικές συνήθειες και η φυσική δραστηριότητα προσδίδουν πολλαπλά αναντικατάστατα οφέλη στην υγεία μας. Τα δεδομένα όμως που έχουμε δείχνουν πως η προσέγγιση ίσως είναι καλό να εξελιχτεί ή να συνδυαστεί με μεθόδους που στοχεύουν και σε βιολογικούς μηχανισμούς που επηρεάζουν την απλή μαθηματική εξίσωση: ενέργεια παίρνω – ενέργεια καίω, για να μπορέσουμε να μιλήσουμε για θεραπεία της παχυσαρκίας ως νόσου. Οι εξελίξεις στο χώρο αυτό αναμένονται ραγδαίες τα επόμενα χρόνια.